جشنواره مشکات
جشنوارۀ مهارت های شهروندی کانون های آموزشی تهران که به طور موجز "مشکات" نامیده می شود . در واقع یک جشنوارۀ علمی و آموزشی است که مترتب برفعالیت خانه های علم و زندگی از سال 91 اجرا شد . این جشنواره با هدف الگوسازی ، نشاط آفرینی ، معرفی ظرفیت های محلی و توانمندسازی اقشار مختلف جامعه در فعالیتهای آموزش شهروندی در سطح 374 محلۀ شهر تهران برگزار می شود و فعالیتهای کانون های خانه های علم و زندگی را به رقابت فرامی خواند.
مشکات موضوع های محوری محیط زیست،حمل و نقل عمومی ،حقوق همسایگی ،محله محوری ،شهرنشینی ،ترافیک، آلودگی هوا،احترام به حقوق شهروندی ،انضباط شهری ، مشارکت اجتماعی ، کارگروهی ،آموزش شهروندی و مبلمان شهری را پوشش می دهد و اعضای کانون های علم و زندگی می توانند در دو بخش غیر حضوری نظیر داستان نویسی ، مقاله نویسی ، طراحی پوستر و بخش نمایشگاهی نظیر نشریۀ محلی همچنین عرضۀ توانمندی ها، آثار خود را ارائه دهند و در سال 92 ، شش محور به آن اضافه شد.
هم اکنون خانه های علم و زندگی در تمام سرای محلات شهرتهران دایر و فرایند عضو گیری اعضای کانون ها درحال انجام است. پس از اتمام این مرحاه کلاس های آموزشی برای اعضا برگزار می شود و رسماً جشنوارۀ مهارتهای شهروندی کانون های آموزشی تهران آغاز به کار خواهد کرد.
اهداف و ضروتهای جشنواره
از اهداف توسعۀ اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران به هدف های خطیری چون "توسعۀ مشارکتهای مردمی و تشکل های مردم نهاد" - "نهادینه کردن الگوهای متعالی در رفتار و اخلاق شهروندی" - "ارتقای سطح دانایی و مهارت شهروندان در حوزه های اجتماعی و فرهنگی"،"حفظ و ارتقای وحدت ، انسجام ، وفاق و حس تعلق به شهر و یکدیگر" اشاره شدا است. همچنین "توسعۀ آموزش های همگانی ، ارتقای ومهارت ها و توانمندسازی شهروندان" را هم کنار با "ایجاد بستر مناسب برای مشارکت نهادهای مردمی و آحاد و اقشار اجتماعی در مدیریت شهری دانسته است.
* شناساندن هدفها، کارکردها و فعالیت های آموزشی و علمی خانه های علم و زندگی و کانون محلات،در گسترۀ شهر.
* بسط مشارکت مردم و شهروندان ساکن در محلات ( از طریق ساختار محله ای ) در زندگی شهری و شهرنشینی و حضور فعالانه در جامعۀ مدنی.
* توانمندسازی کلیۀ شهروندان به ویژه گروه های هدف ، به منظور احراز هویت شهروندی و مسؤلیت در ادارۀ امور شهر ازطریق محلات و آموزشهای محلی.
* ایجاد درک متقابل بین شهروندان و مدیریت شهری درزمینۀ مهم ترین نیازهای ارتقای ( کیفیت محیط زیست، رفتار اجتماعی، رفتار بهداشتی، ایمنی، اقتصاد شهری، پویایی اجتماعی، زیبایی محیط شهری ) و نظایر آن.
* جلب توجه و همکاری و همراهی سازمان های مسؤل شهری در (آموزش شهروندی) در حوزه های مربوط به خود.
معرفی محورها
محیط زیست شهری: محیط زیست شهری محصول برخورد و تلفیق سه بعد مجازی محیط طبیعی، محیط انسان ساخت و محیط اقتصادی و اجتماعی است و توجه واحد به هر یک از این ابعاد ، بدون توجه به دو بعد دیگر، به ناپایداری محیط شهری می انجامد. کلان شهرها بخصوص در کشورهای درحال توسعه، پیوسته درمعرض خطرات و معضلات شهری بسیار پیچیده و پر دامنه از جمله آلودگی هوا، فرسایش خاک ، بهره برداری و تخریب بی رویۀ منابع پایه، افزایش بی رویۀ جمعیت و... قرار دارد. این دشواری ها نه تنها باعث تهدید سلامتی شهروندان می شود بلکه مانع رشدو توسعۀ اقتصادی و سیاسی می شود. بطورکلی هرآنچه به محیط زیست شهری لطمه و یاری و کمک رسانی کند در این مبحث قرار می گیرد.
2. پسماند و دفع زباله: این محور به عنصرنظافت و پاکی در خانه و محیط عمومی، محله و شهر اشاره دارد. بازتاب اداره و شیوه های همکاری مردم در فرایند پاکیزگی محیط و نظم و انتظام در جداسازی پسماندها و جاگذاری آنها در محل های تعیین شده و در ساعات مناسب و اعلام شده، ساماندهی مشاغل شهر و محله به منظور پاکیزگی حوزۀ محل کسب ، جداسازی انواع پسماندهای خشک و تر ، در خانه و محل کسب و کار توسط مردم و مشاغل، رفتار مناسب با پسماندهای بیمارستانی ، عفونی و خطرناک ، همکاری در سبز کردن محیط خانه و نماهای خانگی و کسب و کار و اداری و معابر محلی و... از موارد مورد توجه در این محور هستند.
3. حمل و نقل همگانی و ترافیک: این محور یکی از بارزترین مسائل در کلان شهرهاست که ریشه در کیفیت زیر ساختهای شهری و نیز فرهنگ شهروندان دارد. از سویی شهرسالم باید از زیر ساختهای کامل حمل و نقل و جابجایی های عمومی برخوردار باشد و ازسوی دیگر ، فرهنگ شهروندی در عرصۀ عمومی است که اساس رفتار نامناسب ترافیکی راتوجیه می کند. پس ازبررسی های مختلفی که دربارۀ ترافیک شهرتهران انجام شد، این نکته برای مدیریت شهری مسلم شده است که بخشی از مشکل ترافیک تهران ، فرهنگی است . اجرای موفقیت آمیز برنامه های آموزشی تنها ازطریق مشارکت فرابخشی وهمکاری حوزه های مختلف اجتماعی مقدوراست. این گونه مخاطبان هم به صورت مخاطبان عام و مخاطبان خاص درنظر گرفته می شوند.
4. حقوق و تکالیف شهروندان: این محور،بحث رابطۀ حقوق شهری، زندگی شهری و مدیریت شهری است که هدف آن سامان کردن زندگی شهری و فعالیتهای شهرداری و شهروندان است و به خوبی اهمیت نقش و جایگاه حقوق شهری و نیز رابطه و نسبت مدیریت شهری و حقوق ، مشخص می شود. مهمترین قوانین و مقررات در این زمینه عبارتنداز: قانون برنامه ریزی شهری ، قانون شهرداری ها ، قانون توسعه و بهسازی شهری ، قانون پاکسازی مناطق حاشیه نشین شهری ، قانون دستیابی به زمین و قانون مربوط به آلودگی های زیست محیطی.
5. زیباسازی و مبلمان شهری: این محور شامل کلیۀ عناصر و شیوه ها و شکل هایی است که باعث رفاه و آسایش و تلطیف چشم اندازها و آرامش روانی شهروندان درعرصۀ عمومی می شود.از جمله: الف:مرمت و بازپیرایی اماکن و محورهای تاریخی با ارزش و دارای هویت و حذف الحاقات و افزوده های نامتجانس از پیکره بنا و فضاهای شهری ب:ارتقای کیفی میادین و معابر شهری شامل آن دسته از اقدامات کالبدی-فرهنگی است کهکیفیت محور شهری را به صورتی هدفمند درفضاهای مختلف مورد توجه قرار میدهد ج:مبلمان شهری واژه ای ترکیبی و جامع شامل وسایل و امکاناتی که باکارکردهای مختلف درخیابان و فضای شهری نصب می شود.مانند:پل عابر پیاده، چراغ های خیابانی، آبنما و آبخوریها و... د:سایر عناصری که در زیباسازی چهرۀ شهر و ایجاد نشاط و آرامش در شهروندان مؤثر است. مانند: نقاشی دیواری و گرافیک شهری ، نورپردازی شهری و معماری نور، آذین بندیها و تزیینات شهری و...
6. ایمنی شهری: شامل کلیۀ مسائل و کارکردهایی است که به پیشگیری و حفظ و رعایت ایمنی شهر و شهروندان در مخاطرات وبحران ها وسوانح مانند:زلزله ، سیل ، طوفان و نیز آتش سوزی اشاره دارد.
7. اتوبوسرانی : شرکت واحد اتوبوسرانی تهران در این جشنواره رئوس برنامه های خود را در حوزه های آموزش به شهروندان و فرهنگسازي براي استفاده از« بليت الكترونيك» ، معرفي وب سايت و آموزش در خصوص چگونگي دسترسي به سيستم « مسير ياب» ، آموزش در خصوص استفاده از دستگاه « وب كيوسك» در ايستگاه ها و ... قرار داده است. همچنین دسترسی به اطلاعات جشنواره مذکور از طریق پوسترهای نصب شده در تابلوهای اعلانات اداره مرکزی ، مناطق و سامانه ها امکان پذیر می باشد.
8. محور مترو : به منظور حل مشكل ترافيك شهر تهران و ترغيب شهرنشينان به عدم استفاده از وسايل نقليه شخصي پيشنهاد گرديد كه شبكه‌هاي زير اجرا شود بود :
- يك شبكه خياباني شامل بزرگراه به صورت كمربندي در پيرامون منطقه مركزي و دو بزرگراه كه سرويس حمل‌ونقل نواحي جديدالتاسيس شهري را تامين خواهد كرد.
- يك شبكه مركب از 7 خط مترو كه جمع آن بالغ بر 146 كيلومتر خواهد گرديد.
- شبكه اتوبوس‌راني جهت سرويس‌دهي به شبكه مترو.
امكان انجام سفرهاي درون شهري و ارتباط حومه با مركز تهران با سرعت مناسب تردد دقيق و ايمن با بالاترين فناوري ممكن توجه به مسائل زيست محيطي با كاستن از حجم شبكه هاي حمل و نقل آلوده كننده ايجاد و گسترش فرهنگ نظم با توجه به ارزش والاي وقت در زندگي روزمره شهروندان ايجاد فضاي اجتماعي آرام و آسوده بهينه سازي حمل و نقل شهري صرفه جويي در مصرف سوخت كاهش تصادفات صرفه جويي در اتلاف وقت صرفه جويي در هزينه درمان و نظافت ناشي از آلودگي هوا صرفه جويي در هزينه مصرف لوازم يدكي و استهلاك خودروها مترو گامي در توسعه پايدار شهره
9. محور تاکسیرانی : برنامه ريزي و سياست گذاري مناسب و پيش بيني لازم به منظور تامين نيازمنديهاي آتي شهر از لحاظ تعداد تاکسي براي سرويس هاي عمومي و ويژه، بالا بردن سطح دانش و کارآيي پرسنل و رانندگان دارندگان تاکسي در امور تاکسيراني و بخصوص در برخورد با مسافرين و جلوگيري از تلخفات آنان، استفاده و بکارگيري امکانات در جهت تامين درآمد سازمان از محل اخذ عوارض و درآمدهاي قانوني و انجام کارشناسي و مشاوره ، اتخاذ روشهاي مناسب جهت نظم بخشيدن به سيستم تاکسيراني و جلب همکاري ساير ارگانها، نهادها و وزارتخانه ها در جهت تامين و تجهيز سيستم تاکسيراني ، بررسي و محاسبه ميزان کرايه و تعرفه هاي حمل و نقل مسافر درون شهري و پيشنهاد آن براي تصويب به شورا و مراجع ذي ربط قانوني و نظارت بر اجراي دقيق مصوبات و اجراي فرم ، رنگ ، تعداد ، ارقام و حروف قابل درج در شماره تاکسي و آرم و ظرفيت مجاز کليه تاکسي ها با رعايت کامل مقررات، مطالعه لازم براي تهيه نقشه شبکه مسيرهاي تاکسيراني درون شهري با استفاده از مطالعات مربوط به مبدا – مقصد سفرهاي شهري ،نظارت دقيق بر نحوه سرويس دهي اشخاص که به نمايندگي شهرداري به صورت حقيقي و يا حقوقي متقبل ارائه ي سرويس در مسيرهاي عمومي و يا مشخص شده، گرديده اند
10. شهر و بحران های طبیعی : روش برنامه ريزي راهبردي در آمادگي و پاسخ گويي به بحران هاي ناشي از بلاياي طبيعي در محدوده فيزيکي شهر تبريز مورد مطالعه قرار گرفته است. امروزه موضوع بحران هاي ناشي از بلاياي طبيعي در شهرهاي بزرگ و کلان شهرها به دليل تاثير فراوان بر رشد و توسعه پايدار شهري به صورت يک مساله قابل توجه درآمده است و شهر تبريز نيز به دليل اين که به صورت جدي مورد تهديد حوادث و سوانح طبيعي خصوصا سيل و زلزله قرار گرفته است اين موضوع به صورت يک مساله مهم و قابل توجه مورد بررسي قرار مي گيرد.
11. سبک زندگی و الگوی مصرف : الگو و سبک زندگی در اسلام عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی موثر بر مصرف فرهنگی رابطه سبک زندگی و مصرف فرهنگی(رسانه، تلفن همراه، اینترنت، ماهواره، اوقات فراغت، موسیقی و غیره (بررسی تئوریها و نظریه های مرتبط با سبک زندگی و مصرف فرهنگی نقش عوامل اجتماعی و فرهنگی در سبک و الگوی زندگی خانواده های ایرانی رابطه بین مصرف کالاهای فرهنگی با مسائل و انحرافات اجتماعی از جمله اهداف این محور می باشد .
12. پارکها و فضای سبز : طراحي, اجرا و نظارت بر پروژه‌هاي پارك‌ها و فضاهاي سبز توليد و خريد و فروش گل و گياه و درخت و درختچه زينتي طراحي, اجرا و نظارت بر عمليات آبرساني فضاي سبز شهري جنگل‌كاري, توسعه و نگهداري جنگل‌هاي دست كاشت در قالب طرح عظيم كمربند سبز پيرامون شهر تهران اجراي طرح‌هاي آموزشي و پژوهشي تهيه آمار و اطلاعات مربوط به پارك‌ها و فضاهاي سبز ايجاد تمهيدات لازم براي تهيه شناسنامه درختان از طريق مناطق شهرداري اقدامات لازم در زمينه ارتقاء سطح دانش و بينش فني كاركنان فضاي سبز شهر تهران از جمله اهداف این محور در جشنواره مشکات است .